Odprowadzenie kondensatu jest ważnym elementem systemu sprężonego powietrza i wpływa na ogólną efektywność i niezawodność systemu jak też na jakość wytwarzanego powietrza. Poniżej kilka wskazówek w jaki sposób prawidłowo odprowadzać kondensat i równocześnie uzyskać wymierne oszczędności energetyczne.

Kondensat jest nieuniknionym produktem ubocznym procesu sprężania. Przykładowo sprężarka o mocy 30 kW o wydajności ok. 5 m3/min wytworzy ok. 20 litrów kondensatu w trakcie produkcyjnej zmiany ! Istotnym jest zatem usunięcie wody z systemu sprężonego powietrza poprzez niezawodne dreny kondensatu, tak aby chronić system przed awariami, kosztownymi przestojami produkcyjnymi i korozją.

Punkty gromadzenia się i odprowadzenia kondensatu

Kondensat gromadzi się w wielu miejscach instalacji systemu sprężonego powietrza. 70-80% całego kondensatu zbiera się w poniższych punktach – w założeniu, iż sprężarki są wyposażone w efektywne chłodnice końcowe;

  • Separator cyklonowy: mechaniczny separator, który oddziela kondensat
    z powietrza za pomocą siły odśrodkowej. Celem zapewnienia optimum sprawności, każda sprężarka powinna być wyposażona w indywidualny separator cyklonowy.
  • Zbiornik powietrza: oprócz funkcji gromadzenia określonej ilości sprężonego powietrza, zbiornik posiada zadanie separacji kondensatu poprzez siłę ciężkości. Dodatkowo na skutek dużej powierzchni wymiany ciepła zbiornik chłodzi sprężone powietrze powodując dalsze wykroplenie kondensatu.
  • Odwadniacze w systemie sprężonego powietrza: spusty kondensatu umożliwiają ewakuacje wody z systemu sprężonego powietrza. Dobrze zaprojektowane
    i z prędkościami 2-3 m/s spusty kondensatu separują wodę równie dobrze jak zbiornik sprężonego powietrza.

Ponadto występują dodatkowe punkty gromadzenia się kondensatu. Przykładowo, kiedy sprężarka wyposażona jest w osuszacz, kondensat tworzy się bezpośrednio w osuszaczu, na skutek efektu schłodzenia sprężonego powietrza.

Jeśli osuszacz w instalacji nie występuje, duże ilości kondensatu trafiają do lokalnych separatorów odbiorników sprężonego powietrza. Takie systemy są szczególnie wymagające w zakresie konserwacji.

Obecnie głównie używa się trzech systemów odprowadzenia kondensatu:

  1. Odwadniacze pływakowe; jeden z najstarszych typów systemów odwadniających, odwadniacze pływakowe zastąpiły manualne odwodnienia, które były nieefektywne i wysoce zawodne. Jednakże, nawet zastosowanie odwodnień pływakowych nie zapewnia pełnej niezawodności, ze względu na możliwość zablokowania się pływaka na skutek zanieczyszczeń zawartych w sprężonym powietrzu.
  2. Zawór magnetyczny; kontrolowany czasowo zawór magnetyczny jest bardziej niezawodny niż odwodnienie pływakowe, jednakże wymaga regularnej konserwacji pod względem stanu zanieczyszczenia. Źle ustawiony czas otwarcia zaworu może prowadzić do strat sprężonego powietrza i wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną.
  3. Spusty kondensatu z kontrolą poziomu; dreny wyposażone w inteligentną kontrolę poziomu dominują w obecnych instalacjach. Posiadają ta zaletę, iż, wrażliwy na zanieczyszczenia pływak został zastąpiony czujnikiem elektronicznym. Eliminuje to problemy z zanieczyszczeniem czy mechanicznym zużyciem pływaka. Dodatkowo straty sprężonego powietrza (typowe dla odwadniaczy pływakowych) są eliminowane poprzez automatyczna kontrolę czasu otwarcia zaworu. Dodatkową korzyścią jest możliwość monitoringu i przesyłanie sygnału od drenu do centralnej sterowni.

Powracając do poprawnej instalacji, zalecany jest krótki odcinek przewodu wyposażony w zawór odcinający pomiędzy separatorem kondensatu a drenem kondensatu. Umożliwia to konserwację drenu i jego czasowe wyłączenie bez szkody dla całego systemu sprężonego powietrza.

Uwaga: zgodnie z rozporządzeniem ministra środowiska z dnia 24 lipca 2006 zabronione jest odprowadzanie tworzącego się kondensatu, zawierającego węglowodory ropopochodne (w tym olej) o zawartości przekraczającej 15 mg/l, do publicznej sieci kanalizacyjnej bez odpowiedniej obróbki. Dlatego też koniecznym jest stosowanie separatora kondensatu, który oddziela olej od wody z kondensatu sprężonego powietrza.

Separator kondensatu, a raczej fachowo określany separator olej/woda jest urządzeniem wymaganym przez polskie prawo, do stosowania wszędzie tam, gdzie tworzy się zaolejony kondensat. Reguluje to m.in. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony Środowiska (Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627), Ustawa z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2005 nr 113 poz. 954) czy też Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 grudnia 2005 roku w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska (Dziennik Ustaw z dnia 29 grudnia 2005 roku poz. 2176).